Gewoon doen.

Steeds meer kinderen en jeugdigen worden aangemeld bij de jeugdhulpverlening. Momenteel kan de jeugdhulpverlening het in veel gemeenten niet meer aan. In 2015 kwam de uitvoering van de jeugdzorg onder de gemeente te vallen. Daarvoor viel de jeugdzorg onder de provincie. Kwetsbare jongeren zouden beter geholpen kunnen worden door bestuurders dichtbij, omdat ze de situatie beter kennen. Nu 5 jaar later zijn de wachtlijsten zijn lang, worden budgetten overschreden en is de bureaucratie verder toegenomen.

De vraag naar jeugdzorg lijkt onbeperkt.

Veel kinderen met complexe zorg (gedragsproblemen) kunnen niet meer geholpen worden door een tekort aan plaatsen en worden noodgedwongen weer onbehandeld naar huis gestuurd. Honderden gezinnen maken het nu mee dat hun kind met ernstige gedragsproblemen het gezin ontwricht. Honderden gezinnen maken nu mee, dat als hun kind onbehandeld, met ernstige gedragsproblemen, een ontwrichtend effect heeft in een gezin. Er wordt weer over gedacht om de complexe zorg voor jongeren weer landelijk te regelen.

De vraag naar jeugdzorg lijkt onbeperkt. De groei van eenoudergezinnen in Nederland verklaart voor een deel de toenemende vraag naar jeugdzorg bij gemeenten. Een andere oorzaak lijkt te liggen bij de inhaalslag die jongeren met een migratieachtergrond maken.

Het is waarschijnlijk belangrijk het probleem ook vanuit een ander paradigma te bekijken. Mogelijk wordt er te snel gekozen voor een diagnose-behandelmodel. Hoe ziet een probleem eruit als we de problemen zien als een signaal van het functioneren van onze samenleving?

Als voorbeeld willen we de toename van één-ouder gezinnen nemen. Veel opvoeders staan er alleen voor, terwijl opvoeden toch vooral iets is wat je samendoet. Grootouders die meehelpen, buren die hun steentje bijdragen, tantes en ooms waar gelogeerde wordt. In veel situaties ontbreekt deze hulp uit het sociale netwerk tegenwoordig. Sociale isolatie is een steeds groter probleem aan het worden, we leven in de eenzaamste eeuw ooit. Als je je kinderen grotendeels alleen moet opvoeden, ligt uitputting op de loer en kunnen er alleen daardoor gedragsproblemen bij de kinderen ontstaan. Als we het afbrokkelen van het sociale weefsel en de sociale isolatie als centraal probleem zien, komen we tot andere oplossingen, dan als we de problemen gaan diagnosticeren en behandelen.

Belangrijk om ook vanuit een ander paradigma te kijken naar het probleem.

Alleenstaande opvoeders hebben vaker dan gemiddeld problemen met het opvoeden, hoewel dit probleem zich ook voordoet bij ouders die bij elkaar zijn. Vaak is er een combinatie van problemen, zoals regie over het leven kwijt zijn, financiële problemen, eenzaamheid en daarbij gedragsproblemen van één of meer kinderen. De opvoeder verkeert in een nederlaagpositie en een laag zelfbeeld is het gevolg

We hebben goede ervaring met het bij elkaar brengen van ouders die alleen hun kinderen opvoeden. Een (te) korte beschrijving van deze manier van werken volgt:

Breng een zestal ouders met kinderen uit ongeveer dezelfde leeftijd bij elkaar en laat de groep wekelijk samenkomen. Een vrijwilliger die ervaring heeft met kinderen en het voorzitten van groepen, zoals een oud leerkracht, zit de groep voer. De ouders kunnen aan de hand van thema’s met elkaar in gesprek gaan. Thema’s kunnen zijn: positief opvoeden, geldgebrek, contact met de andere ouders, sociale isolatie, gezonde leefstijl, regie over je eigen leven, loslaten waar je geen invloed op hebt, voor jezelf zorgen. Als er input van buiten gewenst wordt, dan wordt iemand uitgenodigd die deskundig is of wordt op een andere manier aanvullende informatie gezocht (YouTube).

Er zijn een aantal groepsregels, zoals: eerst begrijpen dan begrepen worden, wees positief in je feedback, geheimhouding, vasthouden van een goede dagelijkse routine, hou je aan de agenda van de bijeenkomst, praat nooit over elkaar, maar met elkaar, zorg er met elkaar voor dat je energie krijgt van de groep.

Uit deze summiere beschrijving kan je afleiden dat er niet altijd voor het diagnose-behandelmodel gekozen hoeft te worden. Met steun vanuit het netwerk kunnen ook veel problemen opgelost worden. Onze ervaring is dat er plezierige interacties ontstaan buiten de bijeenkomsten om.

Er is niet alleen een positief effect voor het kind met de ‘gedragsproblemen’. Deze wordt niet als patiënt benaderd. Ook andere kinderen profiteren mee. En de alleen opvoedende ouder voelt ondersteuning uit haar omgeving, komt misschien uit een sociaal element en herwint regie over haar eigen leven. Het kind met de gedragsproblemen kan je ook zien als een kind dat door problematisch gedrag te vertonen een signaal afgeeft dat er iets moet gebeuren en niet alleen met mij. Er moet iets gebeuren met daar waar ik opgroei, waar ik onderdeel vanuit maak.

Het zou mooi zijn als er een ondersteunend EHealth programma, of liever ESupport programma, ontwikkeld kan worden.

De jeugdhulpverlening kan deskundigheid ter beschikking stellen.

We leven nu in een Coronatijd. Bij elkaar komen is nu niet wenselijk. Het platform ZOOM kan uitkomst bieden.

En de Jeugdhulpverlening? Die is hier niet nodig als oplosser, maar ze kan de expertise wellicht delen met dergelijke groepen. Dit soort initiatieven kunnen vanuit de samenleving ontstaan. Misschien kunt u, lezer, beginnen in de wijk of het dorp waar u woont. Als de eerste groep loopt, volgt de volgende, en een derde, enzoverder. Gewoon doen.

Ideeën zijn welkom.

Literatuur:

Bron: Handboek Community Support – Luuk Mur