De hersenen van de mens bestaan uit twee hemisferen die elk op een andere manier de wereld proberen te begrijpen (zie ook onze column: de linkerhersenhelft kent zijn plaats niet meer).

De rechterhersenhelft kenmerkt zich door -in-de-wereld-zijn en probeert hetgeen ervaren wordt op een holistische manier te begrijpen. De rechterhemisfeer gaat uit van de ervaring zelf, in tegenstelling tot de linkerhemisfeer. Deze maakt een model om de ervaringen te begrijpen. Bij de laatste is het ik-en-de-wereld of ik-tegen-de-wereld. De wereld wordt daarbij gezien vanuit concepten, schema’s en protocollen, dit omdat het geen mogelijkheden heeft om ervaringen rechtstreeks te begrijpen. Voor de linkerhersenhelft gaat het om abstracties, kennis vanuit een boek, modellen over de werkelijkheid.

De rechterhemisfeer ervaart de wereld wel rechtstreeks, kan gebeurtenissen in de context begrijpen, kan emoties invoelen. Verbondenheid is het uitgangspunt, waardoor empathie en respect voor de ander en het andere vanzelfsprekend is. Verbondenheid is niet waar de linkerhemisfeer het van moet hebben. Integendeel, juist het onderzoeken en analyseren van delen, los van de context, is zijn kwaliteit. Het maakt een voorstelling van de wereld en empathie en respect zijn daarbij overbodig.

Als links en recht goed samenwerken krijg je de optimale resultaten. In ons eerder artikel hierover beweerden we dat daarbij het in-de-wereld-zijn van de rechterhemisfeer leidend moet zijn en daarbij kan de linkerhemisfeer veel betekenen door de mogelijkheid allerlei deelaspecten verder uit te zoeken. De linkerhemisfeer heeft echter de neiging om te geloven dat de gemaakte representatie van de werkelijkheid de werkelijkheid zelf is en denkt daarom de rechtstreekse ervaring van de werkelijkheid helemaal niet nodig te hebben. Zoals gezegd is een goede samenwerking tussen beide hersenhelften van groot belang. In onze westerse samenleving wordt steeds meer een beroep gedaan op linkerhersenhelft kwaliteiten. Hierdoor is een overwaardering ontstaan van het denken vanuit modellen, waarbij geen aandacht is voor de werkelijkheid zelf. “Wat niet in het model past, bestaat niet”, is het motto. Mindfulness en meditatie zijn activiteiten om de rechterhemisfeer te activeren en de samenwerking tussen links en rechts te verbeteren, tenminste zo zien wij dat.

Vooral in ons eigen parlement kunnen we zien wat er gebeurt als politici vooral uit de linkerhersenhelft opereren. Het lijkt aannemelijk dat in de politiek (en in de bureaucratie) vooral linkerhersenhelft-denkers hun loopbaankansen zien en dat door een selectieproces de concentratie linkerhersenhelft-denkers ruim hoger zal zijn dan elders. Veel politici komen rechtstreeks uit een overheidsbaan op bijvoorbeeld een ministerie of bij een andere (semi)overheid. Daar krijgen ze een training in het werken met modellen en het leren van manipulatieve communicatievormen.

Je kan het makkelijk tot minister schoppen zonder ook maar enige vakkennis op het betreffende gebied te hebben. Het kunnen denken vanuit concepten en het door middel van communicatie overtreffen van inhoudelijk deskundigen wordt als veel belangrijker gezien. Er wordt zelfs neergekeken op vakministers, omdat de theorie hoger gewaardeerd wordt dat de realiteit.

Een van de eerste gedragingen die opvalt bij politici is het slecht kunnen accepteren van een andere mening. Politici met een andere visie worden gezien als tegenstanders en geprobeerd wordt om deze te bestrijden zonder dialoog, maar bijvoorbeeld door ze verdacht te maken, omdat ze een moreel gezien minderwaardig standpunt zouden verdedigen. Woorden als fascist, hondenfluitje, Poetinlover of psychopaat zijn min of meer normaal geworden en op de sociale media volgen vervolgens de doodsbedreigingen. Dit jaar zijn er meer dan 1000 doodsbedreigingen gemeld bij het Team Bedreigde Politici, waarvan het overgrote deel Geert Wilders betrof.

In de rechterhemisfeer horen tegenstellingen bij elkaar, in de linker past een tegenstelling niet in het gebruikte model en moet ongedaan gemaakt worden.  Linkerhersenhelft-denkers hebben een kokervisie en wat erbuiten valt kan, zonder een enkel gevoel van empathie, vernietigd worden. Het gaat om gebruik maken van, in bezit krijgen, toe-eigenen, manipuleren.

De burgers moeten om de 4 jaar hun stem uit brengen. Tegen die tijd gaan de politici van de diverse partijen nog meer hun best doen om in de smaak te vallen en andere politici te demoniseren. De stemgerechtigden weten vandaag de dag steeds minder goed aan wie ze hun stem moeten geven. Kunstgrepen worden uitgehaald om te bepalen wie de stem krijgt. Je kan bijvoorbeeld besluiten te stemmen op iemand uit de regio of op iemand van hetzelfde geslacht. Je kan een bepaald item prioriteit geven, zoals bijvoorbeeld immigratie of milieu en zo de partij van voorkeur bepalen. Je kan (extreem)links stemmen of (extreem) rechts, op het ‘kartel’ of juist een proteststem.

Volgens de laatste peiling (18-12-2022) van Maurice de Hond zou Pieter Omtzigt, van de virtuele partij “functie elders”, dertig zetels krijgen, tenminste als hij zou meedoen. We denken dat de Nederlandse burgers het politieke moddergevecht zo zat zijn, dat ze bij het maken van hun keuze uitkomen bij iemand die wel integer is en wel met empathie en respect de dialoog aangaat. Wellicht is Pieter Omtzigt wel iemand die zich bezighoudt met algemeen welzijn en datgene wil opruimen dat verbondenheid beschadigt. Omtzigt lijkt één van de weinige politici waarvan de rechterhersenhelft nog dominant is en daardoor een betrouwbare, gewetensvolle volksvertegenwoordiger is. Mensen willen hem hun stem geven, misschien ook als ze inhoudelijk een andere mening hebben.